گاز طبیعی

گاز طبیعی که گاهی گاز فسیلی یا به سادگی گاز نیز نامیده می‌شود، مخلوطی طبیعی از هیدروکربن‌های گازی است که عمدتاً از متان و مقادیر کمتری از آلکان‌های بالاتر تشکیل شده‌است. مقادیر کمی از سایر گازها مانند دی‌اکسید کربن، نیتروژن، سولفید هیدروژن و هلیوم نیز معمولاً در آن وجود دارد.گاز طبیعی بی‌رنگ و بی‌بو است، و به همین دلیل از گازهایی مانند مرکاپتان (که بویی شبیه به گوگرد یا تخم مرغ فاسد می‌دهد) برای بودار کردن آن به منایع گاز طبیعی اضافه می‌شود تا در صورت نشت به راحتی قابل تشخیص باشد. گاز طبیعی یک سوخت فسیلی است و منبع تجدیدناپذیر محسوب می‌شود که وقتی لایه‌هایی از مواد آلی (عمدتاً میکروارگانیسم‌های دریایی) در شرایط بی‌هوازی تجزیه می‌شوند و طی میلیون‌ها سال در زیر زمین تحت فشار و گرمای شدید قرار می‌گیرند، تشکیل می‌شود. انرژی‌ای که ارگانیسم‌های پوسیده در اصل از طریق فتوسنتز از خورشید به دست می‌آورند به شکل انرژی شیمیایی در مولکول‌های متان و سایر هیدروکربن‌ها ذخیره می‌شود.

گازوئیل
متان
اتان
پروپان
بوتان
پنتان
هگزان
هپتان
اکتان

گازوئیل

گازوئیل( نفتگاز) یا سوخت دیزل، بعنوان سوخت موتورهای دیزلی و تأسیسات حرارتی بکار می‌رود. محدوده هیدروکربن‌های آن بین C14-C20 و حتی C25 با دامنه نقطه جوش ۳۸۵-۲۵۰ درجه سانتیگراد است. نفتگاز عمدتاً از سه گروه پارافینیک، نفتنیک و آروماتیک تشکیل شده، دارای حداقل نقطه اشتعال 54°C و ماکزیمم نقطه ریزش 0 است. مهمترین مشخصه آن عدد ستـان است که باید بیشـتر از ۵۰ باشد تا موتور نرم و بیصدا کار کند.

متان

متان با فرمول مولکولی CH₄ است و به عنوان سوخت بکار می‌رود.
متان ماده‌ای ترکیبی است که از اتصال چهار اتم هیدروژن و یک اتم کربن به وجود آمده است. متان ساده‌ترین آلکان است.
در شرایط استاندارد دما و فشار این گاز بی بو و بی‌رنگ و نافذتر و سبک‌تر از هوا است و اولین ترکیب سلسله هیدروکربن‌های اشباع شده به شمار می‌رود. این گاز در طبیعت از تجزیه و پوسیده شدن مواد آلی به ویژه فساد گیاهان در مرداب‌ها حاصل می‌شود، به همین جهت آن را «گاز مرداب» نیز می‌نامند. متان در دمای اتاق و فشار استاندارد گازی بی رنگ و بی بو است که به آسانی درهوا می‌سوزد و تشکیل آب و کربن دی اکسید می‌دهد. شعله آن آبی کمرنگ و تا حدودی بسیار داغ است. بیشتر گاز طبیعی بدون خالص سازی مصرف می‌شود. نقطه ذوب آن 182- و نقطه جوش آن 162- درجه سلسیوس است. این گاز وقتی مایع شود سبک تر از آب است. چگالی نسبی آن 0/4 است.

اتان

گاز اتان گازی بسیار قابل اشتعال است. گاز اتان از نظر فراوانی دومین گاز موجود در گاز طبیعی است و بین 1 تا 6 درصد گاز طبیعی استخراج شده از منابع گازی را تشکیل می‌دهد و همچنین در گاز نفتی نیز موجود است. کاربردهای این گاز در صنایع پتروشیمی و آزمایشگاه‌ها است و از آن در فرآیندهای شیمیایی به عنوان واسطه نیز استفاده می‌شود.

پروپان

گاز پروپان محصول جانبی فرآوری گاز طبیعی و تصفیه نفت خام می‌باشد که تحت فشار به مایع تبدیل می‌شود.
گاز پروپان مایع در تانک حمل شده و سپس در سیلندر به عنوان سوخت ذخیره می‌شود.
پروپان گازی قابل اشتعال است و در صورتی که غلظت گاز اکسیژن در محیطی که پروپان وجود دارد، بالا باشد باعث انفجار می‌شود. لذا در انبارش و نگهداری این سیلندرها می‌بایست نهایت دقت و توجه را داشت و به هیچ وجه نباید در کنار سیلندرهای اکسید کننده مثل اکسیژن یا گاز، نیتروس اکساید ذخیره شود.
همچنین سیلندرها می‌بایست از گرما و جرقه به دور باشند و در حمل و نقل آن‌ها نهایت دقت و توجه به کار گرفته شود.
گاز پروپان بر روی پوست تأثیری ندارد ولی اگر تحت فشار زیاد به صورت مایع درآمده باشد، می‌تواند باعث خارش پوست، کرختی و بی‌حسی شود.

بوتان

بوتان یکی از ترکیبات هیدروکربنی است که چهار اتم کربن دارد این گاز در دو ایزومر نرمال و ایزوبوتان ساخته می شود. گاز بوتان محصول پالایشگاه است. در حالت مایع سبک‌تر از آب (چگالی نسبت به آب ۵۸ صدم) و در حالت گاز سنگین‌تر از هوا می‌باشد. ارزش حرارتی هیدروکربن بوتان برابر با ۲۸۵۰۰ کیلو کالری به ازای هر مترمکعب آن می‌باشد. از اختلاط ۵۰ تا ۹۰ درصد این گاز با گاز پروپان، گاز طبیعی مایع به دست می‌آید.

پنتان

گاز پنتان با فرمول مولکولی C₅H₁₂ پنجمین عضو خانواده آلکان ها به شمار می‌آید. گاز پنتان دارای سه ایزومر نرمال پنتان، ایزوپنتان و نئوپنتان است. گاز پنتان گازی بی رنگ و به شدت اشتعال زا است. گاز پنتان در دمای اتاق بصورت مایع می باشد. گاز پنتان از اجزای اصلی بعضی از سوخت ها به شمار می رود. همچنین از گاز پنتان بعنوان حلال در صنعت استفاده می شود. گاز پنتان یکی از فرارترین هیدروکربن هاست که در دمای اتاق بصورت مایع می باشد. یکی از استفاده های عمده گاز پنتان بعنوان حلال می‌باشد که بدلیل فراریت بالایی که دارد به سهولت تبخیر می شود و چون گاز پنتان یک ترکیب غیر قطبی است، فقط قادر به انحلال ترکیبات غیر قطبی است. گاز پنتان شبیه بسیاری از هیدروکربن‌ها، یکی از اجزای سوخت‌های معمول است. در تولید پلی استایرن فوم از گاز پنتان بعنوان ایجاد کننده‌ی کف استفاده می‌شود. یکی از اجزاء اصلی مواد شوینده و بهداشتی و خمیردندان‌ها ایزوپنتان می‌باشد. گاز ایزوپنتان بدلیل تمایل زیادی که به تبخیر شدن دارد در ترکیبات نامحلول بسیار پرکاربرد است. ایزوپنتان از ترکیبات مورد استفاده در نیروگاه‌های حرارتی است.

هگزان

هگزان یا هیدرید هکسیل به یک ترکیب آلی از دسته آلکان‌ها با شش اتم کربن است.
از هم ‌خانواده‌های این ماده می‌توان به هپتان نیز اشاره کرد.
نباید نرمال هگزان و سیکلو هگزان را با هم اشتباه گرفت.
در صنعت از این ماده در تولید چسب و صنعت چرم و تولید کفش استفاده می‌شود. از این ماده همچنین در استخراج روغن های پخت و پز از دانه های گیاهی (مانند روغن کلزا یا روغن سویا) استفاده می‌شود.
هگزان به دلیل غیر قطبی بودن خود، حلال ترکیبات غیرقطبی محسوب می‌شود در نتیجه می‌توان از آن برای تمیزکردن و گریس‌ زدایی تجهیزات و موارد مشابه مانند استخراج آلودگی‌های حاصل از روغن و گریس از آب و خاک استفاده کرد. از این ماده در صنایع نساجی نیز استفاده می‌شود.
از این گاز در فرایند کروماتوگرافی به عنوان یک حلال غیرقطبی نیز استفاده می‌شود.

هپتان

ترکیبی آلی از دسته آلکان‌ها با هفت اتم کربن است.
شش ایزومر شاخه‌ای بدون کربن می‌تواند با ایجاد یک الکل ثانویه مناسب با تبدیل آن به یک آلکن توسط آماده سازی هیدروژنه و کم آبی در مرحله دوم تهیه شود. ایزومر 2،2- دی متیل پنتان می‌تواند با واکنش کلرید ترت بوتیل با برمید منیزیم تهیه شود. ایزومر 3،3- دی متیل پنتان را می‌توان از ترآمیل کلرید و اتیل منیزیم برمید تهیه کرد.

اکتان

عدد اکتان مقیاسی است برای نشان دادن مقاومت بنزین یا دیگر سوخت‌ها در مقابل گرما، فشار و شروع احتراق خود بخود (بدون جرقه). به ایزو اکتان (۲،۲،۴-تری متیل پنتان) عدد ۱۰۰ و به نرمال هپتان عدد صفر داده می‌شود.
عدد اکتان بنزین عبارت است از درصد ایزواکتان در نرمال هپتان که دارای خاصیت ضد کوبشی برابر با بنزین مورد آزمایش، در شرایط آزمون استاندارد میباشند را گوییند. به زبان ساده هر چه عدد اکتان یک سوخت بیشتر باشد آن سوخت در مقابل پدیده احتراق مخرب فشار و گرما مقاوم تر است. عدد اکتان بنزین معمولی ۸۷، بنزین ویژه ۸۹ وبنزین سوپر ۹۳ است. وقتی می‌گوییم عدد اکتان بنزینی ۹۰ است یعنی کیفیت سوخت این بنزین با مخلوطی از۹۰درصد سوخت ایزواکتان و ۱۰ درصد هپتان برابر است.
ایزو اکتان دارای فرمول ملکولی C₈H₁₈ و دارای جرم مولی 114 می‌باشد.
با استفاده از مکمل های سوخت میتوان عدد اکتان را بالا برد برای مثال اتانول (C₂H₅OH) یکی از این مکمل‌ها است.

---

محصولات مدپاتکس
انواع اکتان بوستر، مکمل بنزین و انژکتور شور با تکنولوژی نانو